Dzieci to mali badacze świata. Mają wrodzoną ciekawość i skłonność do eksperymentowania. Uczą się poprzez działanie – obserwują, wypróbowują, doświadczają. Przyswajają wiedzę wtedy, gdy są zaangażowane i gdy temat je ciekawi. Poznają świat na zasadzie prób i błędów. Te naturalne skłonności dzieci mogą rozwinąć się w pełni przy wykorzystaniu metody projektów badawczych.

Celem programu Mali Badacze jest rozwijanie u dzieci logicznego myślenia, ciekawości poznawczej, stawiania pytań, zdobywania wiedzy poprzez eksperymentowanie, wyciągania wniosków oraz umiejętności współpracy w grupie.

Co to jest projekt badawczy?

Projekty badawcze (ang. Project Approach) to pogłębione badanie tematu o dużej wartości poznawczej dla dziecka. Oznacza to, że temat jest ważny dla dzieci, bliski ich codziennemu doświadczeniu i możliwy do pogłębionej eksploracji.

Zasadniczą cechą projektu jest jego charakter badawczy – działania nie są zaplanowane wcześniej, ale są odpowiedzią na pojawiające się w trakcie pracy pytania, postawione przez dzieci bądź osobę prowadzącą. Ta interdyscyplinarna metoda pracy sprawdza się doskonale z dziećmi już od drugiego roku życia.

Każdy projekt badawczy składa się z trzech faz.

  • W I fazie dzieci wybierają temat, zbierają stanu wiedzy o temacie, eksplorują  interesujące je  pytania i stawiają hipotezy.
  • W fazie II projektu dzieci wspólnie z dorosłym planują różnorodne przedsięwzięcia, a następnie w grupach lub pojedynczo gromadzą dane, które pozwolą sprawdzić hipotezy i odpowiedzieć na zadane wcześniej pytania.
  • III faza pracy to podsumowanie i przedstawienie wyników projektów.

Ważną pomocą dydaktyczną do realizacji projektów badawczych jest tak zwany „kuferek badacza”, w którym znajdują się narzędzia i pomoce niezbędne do realizacji badań (lupy, miarki, dyktafony, podkładki do szkicowania, pojemniki na próbki, łopatki, itp.). Dzieci podczas projektu mogą korzystać ze wszystkiego, co znajduje się w kuferku.

Na potrzeby programu stworzyliśmy materiały edukacyjne i moduły szkoleniowe przygotowujące bibliotekarki, instruktorki świetlic, nauczycielki przedszkolne i klas I-III do pracy z dziećmi metodą projektów badawczych.

Nasi trenerzy metody projektów badawczych u twórczyń tej metody – prof. Lilian Katz i prof. Sylwi Chart w Allerton (Illinois USA) oraz prof. Teresy Vasconcelos i prof. Demetry Evangelou.

Więcej informacji

  • Przygotowaliśmy 6 zeszytów metodycznych dla osób pracujących z dziećmi metodą projektów badawczych: „Projekty badawcze z najmłodszymi dziećmi”, „Projekty badawcze z dziećmi w wieku przedszkolnym”, „Projekty badawcze w edukacji wczesnoszkolnej”, „Udział rodziców w projektach badawczych”, „Dokumentowanie projektów badawczych”, Projekty badawcze – realizacja podstawy programowej w przedszkolu”.
  • Stworzyliśmy portal Mali odkrywcy zawierającego informacje o pracy metodą projektów badawczych oraz przykłady zrealizowanych projektów.
  • Wyprodukowaliśmy film promocyjno-edukacyjny „Mali Odkrywcy”
  • Efekty programu Mali Odkrywcy przedstawiliśmy w marcu 2013 r. podczas Debaty w Pałacu Prezydenckim „Mały Polak w przedszkolu i żłobku. Dostępność opieki – jakość edukacji”, którą współorganizowaliśmy z Kancelarią Prezydenta RP. Wykład wprowadzający wygłosiła zaproszona przez nas prof.  Teresa Vasconcelos – międzynarodowa ekspertka w zakresie wczesnodziecięcej edukacji. Przygotowaliśmy także wystawę poświęconą projektom badawczym, którą obejrzała Pierwsza Dama oraz uczestnicy debaty.

 

Wypowiedzi nauczycielek realizujących projekty badawcze z dziećmi:

Wszystko co jest nowe zazwyczaj budzi w nas lęk lub niepewność. Również nowa metoda pracy z dziećmi wprowadziła niepokój czy oby na pewno dam radę i czy rzeczywiście da się to wykonać w taki sposób aby dzieci najbardziej na tym skorzystały. Pomimo wielu obaw dzieci zaskoczyły mnie swoimi ciekawymi i nietypowymi pytaniami oraz chęcią zbadania odpowiedzi. Byłam bardzo szczęśliwa gdy dzieci z wielką ochotą i przejęciem opowiadały sobie co widzą pod mikroskopem i wołały siebie nawzajem, aby z innymi podzielić się tym widokiem.

Wydaje mi się że dzieci nauczyły się większej wytrwałości i cierpliwości. Widziałam jak z wielką precyzją rysowały i odwzorowywały elementy i wszystkie doprowadzały swoją pracę do końca. Zauważyłam również, że chętnie ze sobą rozmawiały i prowadziły dyskusje.

Największym sukcesem było dla mnie to, jak jedna dziewczynka, która do tej pory niechętnie lub rzadko rysowała przy pracy metodą projektów pewnego razu chętnie użyła kredek i ołówka do odwzorowania tego co widzi pod mikroskopem. To było dla wszystkich dzieci nowe doświadczenie i widziałam ich podekscytowanie w trakcie używania nowych, nieznanych im rzeczy i przedmiotów, które może widziały ale nigdy nie miały okazji ich dotknąć lub z nich skorzystać, gdyż często inni dorośli po prostu uważają że są „za małe” lub mogą sobie „ zrobić krzywdę”.